Çocuklarda Ağız Bakımı

Çocuklarda ağız ve diş bakımı, çürükler ve periodontal hastalıklar gibi birçok hastalığın oluşmasının engellenebilmesinde büyük önem taşır.

Yetersiz ağız bakımı diş çürüklerine, diş eti hastalıklarına, diş hassasiyetlerine yol açabilir. Diş çürüklerinin en önemli sebeplerinden birisi dişlerimizin üzerinde oluşan plaklardır. Düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve ağız bakımıyla bu plağı uzaklaştırabilir ve oluşabilecek hastalıkların önüne geçebiliriz.

Süt dişlerinin görevleri beslenme, konuşma ve estetik görüntü sağlamak dışında kalıcı dişlere yer tutmak ve onlara sürerken rehberlik etmektir. Süt dişlerinin kaybedilmesi çocukta beslenme problemleri oluşturacağı gibi çene yapısını ve diş dizimini de etkilemektedir. Ayrıca süt dişleri yetişkin dişlerine karşın çürüğe daha yatkındır.

Bu yüzden süt dişlerine gereken önem verilmeli, düşme zamanına kadar korunmalıdır. Bunun en kolay yolu da ağız ve diş bakımının doğru öğrenilerek alışkanlık haline getirilmesidir.

Aileler küçük yaştan itibaren çocukların ağız ve diş bakımına yeterli özeni göstermeli, çocuklarına örnek olarak onların ağız bakım alışkanlığı kazanmasına yardımcı olmalılardır.

Süt Dişleri Sürme Zamanları 

Süt Dişlerinini Sürmesi Sırasında Çocukta Görülebilecek Değişiklikler

• Salya akıntısı

• İştahsızlık

• Huzursuzluk

• Uykusuzluk

• Ateş

Bu değişiklikler sürmeden 2-3 ay önce başlayabilir ve ne kadar sürüp ne kadar etkileyeceği çocuktan çocuğa farklılık gösterecektir

Çocuklarda Ağız Ve Diş  Bakımı Nasıl  Olmalıdır?

👶 0–2 Yaş Arası

• Diş etleri nemli bezle silinmeli.
• İlk dişin sürmesiyle, yumuşak fırçayla fırçalama başlamalı.
• Sadece su ya da mercimek tanesi kadar florürlü macun kullanılmalı.
• Gece boyunca biberonla uyumak, “biberon çürüğü”ne neden olur. Bu alışkanlık erken yaşta bırakılmalı.
• Diş hekimi ziyareti ilk diş sürmesiyle yapılmalıdır.

🧒 3–6 Yaş Arası

• Sabah ve akşam günde iki kez fırçalanmalı.
• Bezelye tanesi kadar macun kullanılmalı.
• Çocuklar henüz etkili fırçalayamaz, aile yardımı gereklidir.
• Fırçalama rutine dönüştürülmeli, eğlenceli hale getirilip alışkanlık kazandırılmalıdır.
• Atıştırmalıklar sınırlandırılmalı, şeker tüketimi azaltılmalıdır.

👦👧 6 Yaş ve Üzeri

• 6 yaş dişi sessizce çıkar, kolayca çürüyebilir.
• Diş ipi özellikle sık dişlerde ebeveyn gözetiminde kullanılmalıdır.
• Flor uygulamaları ve fissür örtücü uygulamaları gibi koruyucu diş hekimi uygulamaları ihmal edilmemeli.
• Dengeli diyet ve su tüketimi ağız sağlığı için destekleyicidir.
• Çocuklar artık diş sağlığında daha bilinçli hale getirilmelidir.

🍏 Beslenme ve Ağız Sağlığı

✅ Önerilenler:

• Su
• Peynir, yoğurt, ceviz
• Sert meyve-sebzeler 

❌ Uzak Durulması Gerekenler:

• Şekerli sakızlar ve şekerlemeler
• Asitli içecekler
• Sık sık atıştırmak

🚫 Sık Yapılan Hatalar:

• Biberonla süt-meyve suyuyla uyutmak
• Uzun süre emzik ya da parmak emme alışkanlığı
• Diş fırçalamayı sadece gece yapma
• Diş ağrısı olmadan diş hekimine gitmemek
• Diş hekimini “korkutucu” bir figür gibi göstermek

🦷 Diş Hekimi Ziyaretleri

• İlk ziyaret: 1 yaş civarında, ilk dişin sürmesiyle.
• Devamında: 6 ayda bir rutin kontrol önerilir.

Ebeveynlere Öneriler

Fırçalamayı eğlenceli hale getirerek alışkanlık kazandırılmalı. Diş bakımını birlikte yaparak örnek olunmalı. Diş hekimiyle tanışma süreci pozitif bir şekilde geçirilmeli. Küçük ödüllerle motivasyon kazandırmaya çalışılmalı.

Çocuklar için Diş Fırçası Nasıl Olmalı?

Çocuklar için uygun diş fırçaları çocuğun yaşına göre kolayca tutabileceği boyutta olmalıdır. Ayrıca çocuğun ilgisini çekecek renkte ve tasarımda olması çocuğun motivasyonunu artıracaktır. Elektrikli diş fırçaları da plağı kolayca uzaklaştırabildiğinden tercih edilebilir. Fırçanın kılları eskidiğinde mutlaka fırça değiştirilmelidir.

Dişler Nasıl Fırçalanmalı?

Bebeklerin dişleri ebeveynleri tarafından temizlenmelidir. Bebek kucağa alınarak çenesi sabitlenip dişler fırçalanır. 3-6 yaş arasındaki çocuklar etkili fırçalama yapamayacağından sadece alışkanlık kazanması maksadıyla dişlerini fırçalamalılardır. Ebeveynleri arkalarına geçip kontrol etmeli ve çocuğu yönlendirmelilerdir. 6-12 yaş grubu çocuklar dişlerini kendileri fırçalayabilir. Ancak yine ebeveyn gözetiminde olmasında fayda vardır. 12 yaş sonrası çocuklar rahatlıkla kendileri fırçalayabilir.

Ayrıca özel gereksinimi olan çocuklarda ve bireylerde ebeveynler bu görevi üstlenmelilerdir.

3 yaşından küçük çocuklarda florlu diş macunu pirinç tanesi kadar kullanılmalıdır. 3-6 yaş arasındaki çocuklar ise bezelye tane kadar florlu diş macunu kullanmalıdır.

Çocuklarda Diş İpi Kullanımı

Daimi dişlerin sürmesiyle ve kontak alanlarının oluşmasıyla diş ipi kullanılmaya başlanmalıdır 8-10 yaşına kadar ebeveyn tarafından kullanılmadır 10 yaşından sonra çocuklar rahatça kullanabilmektedir

Bebeklerde Ağız Ve Diş Bakımı 

Bebeğin ilk dişi sürer sürmez diş bakımı başlanmalıdır. Özel parmak diş fırçası gazlı bez ya da tülbent yardımıyla bebeklerin ağız balımı yapılabilir. Emzirme ve biberon sonrası dişler ve diş etleri bu şekilde temizlenmelidir.

Çürük bulaşıcı bir hastalık olarak görülür ve anne ve ya bakıcı bu konuya dikkat etmelidir. 

Çocuklarda Diş Çürüklerine Karşı Tedavi Yöntemleri 

• Flor tedavileri

• Fissür örtücü tedavileri 

• Kanal tedavisi 

• Yer tutucu uygulamaları

• Restoratif işlemler 

• Paslanmaz Çelik Kuranlar 

Hazırlayan : Stj. Dt. Bünyamin Umurbek